De NOS, en hoe ze het doen.

Ik heb nu vijf dagen commentaar geleverd en dat heeft een goed inzicht gegeven hoe moeilijk het wel niet is om dit goed te doen.

Ik heb heel veel kennis over tijden, schema's en resultaten, en ondanks dat ik zelf geen schaatser ben weet ik ook nog wel het een en ander over techniek. Ik heb ook een aantal jaar ervaring in live tegen een publiek praten en heb een goeie stem daarvoor ontwikkeld. Dit is bij lange na niet genoeg om goed commentaar te kunnen leveren. Je moet bij elke rit feitjes over de schaatsers opnoemen, bij elke doorkomst (behalve op de langste afstanden) tussentijden en rondetijden vergelijken, eindtijden in perspectief plaatsen, en tegelijkertijd ook opletten hoe de techniek loopt, en of er iets als een misslag of moeilijke kruising gebeurt.

Ik denk dat ik het prima doe voor het feit dat ik praktisch nul ervaring heb, maar als ik het vergelijk met de Nederlandse commentatoren zit er nog zo'n groot verschil tussen. Zij weten wanneer iemand van zeilen houdt, of wanneer iemand als kind op hockey heeft gezeten, en wat er gisteren allemaal in de wandelgangen gezegd is. Verder hebben ze zoveel data over wie wanneer welke tijd reed tegen wie, hoeveel ritten lang die schaatser geen direct duel verloren heeft, en nog veel meer van dat soort statistieken. Ok, ik moet al die getallen zelf uitzoeken en Martin, Herbert, en Erik zullen ze aangereikt krijgen, maar er is nog steeds een team dat het uitzoekt en netjes voor ze neerzet. Ik heb een tweede scherm dat erg nuttig is om data op te hebben, maar voor de data die zij allemaal hebben zou ik twintig tabbladen nodig hebben.

En ik merk dat ik nu al redelijk snel in de herhaling val. Patrick Roest heeft dit seizoen 10 ritten gereden op TV, en op een gegeven moment ben je door je feitjes heen. Met buitenlanders, waar we over het algemeen veel minder over weten, krijg je dat nog veel sneller. Het is onmogelijk om niet in de herhaling te vallen.

Ik wil niet zeggen dat onze commentatoren perfect zijn, maar op dit forum is het vaak wel erg negatief terwijl ik vind dat ze van erg goed niveau zijn, en nu ik het zelf doe heb ik er nog meer respect voor gekregen.

Oh ongetwijfeld, anders kunnen ze niet zo'n intrinsieke kennis van schema's en de schaatswereld hebben. Ik doelde meer op de droge statistieken als de top 20 snelste tijden per baan (ze haalden die even aan tijdens de 1500m vrouwen), de nationale records, de persoonlijke (laagland) records, en dat soort dingen. Ik moet die allemaal zelf op een rijtje zetten en ik krijg niet genoeg betaald om veel meer onderzoek te doen buiten per schaatser de leeftijd, PBs, en resultaten van dit seizoen per rit op een rijtje te zetten, maar zij natuurlijk wel. Het commentaar leveren zelf is voor mij zo'n 60% van de tijd die erin zit (alleen de tijd geteld die ik er extra aan besteed, niet de tijd die ik toch al aan schaatsen besteedde), maar voor hun is dat veel minder. Zij worden betaald om een ankerpunt te zijn tussen de schaatswereld en de NOS, en het commentaar leveren is qua tijd maar een relatief klein onderdeel daarvan.

Tuurlijk, realiseer je dat commentaar geven geen gemakkelijk vak is. Praat maar eens een uur lang zonder in herhaling te vallen of iets te zeggen dat niet juist is. Bijna niet te doen. En als je toch ergens iets zegt dat niet klopt, krijg je meteen kritiek van luisteraars over je heen. Daarnaast zijn er ook zeer verschillende dingen waarover je kan praten tijdens een race. Enkele voorbeelden:
1 Simpelweg beschrijven wat er gebeurt (rondetijden/tussentijden/voorsprong/achterstand opnoemen)
2 Een voorspelling doen (schaatser A heeft nu nog de snelste tijd, maar die rijdt vaak met veel verval, dus ik denk dat die niet gaat winnen)
3 Iets zeggen over de techniek van een schaatser
4 Iets zeggen over de achtergrond van een schaatser (erelijst, niet-schaatsgerelateerde info, etc.)
5 Iets zeggen dat je in de wandelgangen hebt gehoord (pietje was ziek deze week, dus het is even afvragen of hij vandaag wel een topprestatie kan leveren)
6 En nog tal van andere opties

Iedere kijker zal zo zijn eigen voorkeur hebben. Als ik op een stream kijk, vind ik persoonlijk sowieso info uit categorie 5 wel interessant, dat is voor mij namelijk de info die ik vaak nog niet weet. Info uit categorie 1 vind ik niet zo interessant. Ik kan zelf ook van het scherm aflezen wat de tijden zijn. Ik kan me nog een keer herinneren dat ik naar een ploegenachtervolging keek met commentaar van Joris van den Berg. Die noemde elke 200 meter de tussentijden en halverondetijden van de teams op. Dan wordt je een soort van stadionspeaker in plaats van commentator. Dat vond ik best irritant.

Ik kan me ook nog herinneren dat ik een wereldbeker 10.000 meterrace tussen Kramer en Bergsma beluisterde op de radio omdat ik auto aan het rijden was. Dan heb je als luisteraar juist weer erg veel behoefte aan info uit categorie 1. Toen dacht ik op enig moment 'houd op met je rare feitjes, ik wil weten wie er aan het winnen is' .

Mijn advies: varieer een beetje in het type commentaar en laat je vooral niet gek maken. Criticasters zullen er altijd zijn, geef er vooral je eigen draai aan.

Het lijkt me ook 10 keer makkelijker als je het met z’n tweeen doet in een live uitzending; je hoeft niet continu zelf aan het woord te zijn en je kan elkaar helpen met feiten uitzoeken en opzoeken.

Ik vind dat je het voor een beginner erg goed doet, en ik denk dat je je niet direct druk hoeft te maken om een klein beetje in herhaling vallen bij volgende wedstrijden. Dat doen andere commentatoren soms ook tenslotte. En het is ook best ok om af en toe een paar seconden stil te zijn, viel vooral niet de druk om elke seconde te ‘moeten’ vullen.

en zaken als top20 tijden van een specifieke baan, of laagland vs hoogland records….tja als ik eerlijk ben denk ik dat dat echt alleen iets is voor de echte super schaats nerds, dit forum dus, en zelfs dan voor slechts een subgroep. Leuk als je het hebt maar de eerste categorie feiten om achterwege te laten, uiteindelijk kijken de meeste mensen voor het verslag van de wedstrijd zelf met hopelijk inzicht in hoe de wedstrijd verloopt en waarom sommige sporters het minder/beter doen.
Om mijn Thaise vriendin weer als vb te nemen: voor haar is het vooral leuk om te horen hoe een race opgebouwd wordt, hoe en waarom dat kan verschillen per type schastser, waarom bepaalde schaatsers beter uit de verf komen op snellere/langzamere banen, wat de kwaliteiten zijn van elke schaatser en hun prestaties op grote toernooien, en wat voor rondetijden tijdens de wedstrijd goed/ minder goed zijn.
Data omtrent laagland/hoogland records, tijden op eerdere wedstrijden in het seizoen, en dat soort statistieken vindt ze vooral afleidend omdat het niet helpt bij zowel het begrijpen van het wedstrijdeverloop als hoe verschillende schaatsers bepaalde afstanden opbouwen. Haar woorden

kun je trouwens hersman niet benaderen om een middagje mee te lopen om bij heb in de keuken te kijken nu je een collega bent? Lijkt me onwijs leerzaam!

Overigens is de commentator vandaag echt behoorlijk matig of zelfs slecht te noemen.

belangrijkste kritiek: enorm veel fouten met namen. Maar ook vrijwel geen extra info behalve wat we op tv zien gebeuren. Wat wel voor hem spreekt is een vrij goede stem een een goed spreek tempo, maar verder is het niet erg goed. Hij klinkt eerlijk gezegd alsof hij erg weinig van schaatsen afweet.

Leuk om deze kant van het verhaal eens te horen. Ik moet toegeven dat ik soms wel negatief kan zijn jegens de huiscommentatoren, maar dat het echt een vak is staat buiten kijf. Net als schaatsen zelf lijkt het veel makkelijker dan het is.

Erik van Dijk heeft bijvoorbeeld inmiddels al ruime ervaring met schaatscommentaar (als ik het me goed herinner begon hij bij een World Cup in Astana in 2015?) en ondanks dat ik zijn stem niet het meest prettig vind om naar te luisteren, heeft hij wel altijd snel zijn droge feiten paraat. Je merkt dat hij is gegroeid in zijn rol en structureel vaker nieuwtjes over schaatsers kan vertellen dan Herbert (al komt er niemand in de buurt van Martin Hersman, die wel erg korte lijntjes lijkt te hebben). De grootste kritiek die ik nu nog op hem heb is dat sportcommentaar naast een vak ook een kunst is en verder gaat dan feiten opnoemen en punctueel zijn. Luister je bijvoorbeeld terug naar commentaar van Frank Snoeks op legendarische races dan maakt dat bij mij echt iets los. Misschien is het nostalgie, maar het valt op dat ik van meerdere van die races nog goed het commentaar kan herinneren. Ook bij Herbert Dijkstra heb ik dat meer dan bij Erik van Dijk, ondanks dat Herbert wel duizend keer heeft verteld dat Bart Swings uit de skeelersport komt, ze in Tsjechië geen ijsbaan hebben en dat iemand een bepaalde eindtijd 'aan zijn/haar stand verplicht' is. Het maakt allemaal niet uit, bij grote wedstrijden vertelt Herbert het op een manier die beklijft. Sport op televisie is entertainment en soms mis ik net dat beetje extra bij Erik van Dijk. Ik mis de poëzie tussen het proza. Datgene wat de uitzending vleugels kan even en direct je gevoel kan aanspreken.

Dat lijkt me het allermoeilijkste om te leren, maar niet onmogelijk. Voordat je een virtuoos in de muziek bent, moet je ook jaren en jaren oefenen op een muziekinstrument. De meest getalenteerden hebben daarin wel een voorsprong, maar iedereen kan er op den duur komen. Wellicht geldt dat ook voor Erik van Dijk in de toekomst.

Erik van Dijk is inderdaad genoeg gegroeid dat ik het nu prettig vind om naar hem te luisteren. Hij was in zijn eentje bij de wereldrecordregen in SLC in 2019 en dat is zo jammer, want hij was echt nog niet goed daar. Wat betreft Herbert Dijkstra heb je absoluut gelijk, hij is van de drie de beste in het aan elkaar praten van een wedstrijd, ook als hij alleen is. Zijn beste werk dat ik ooit heb gezien is de alternatieve elfstedentoch 2018:

Ik wil even zeggen dat ik Jeroen Stomphorst een prima vervanging vind van Dione de Graaff. Prettige stem, is niet bang de diepte in te gaan, en durft kritische vragen te stellen.

Dit was een achteraf ingesproken commentaar. Dat is iets heel anders dan live een wedstrijd verslaan.

Erik van Dijk maakt wel vaak fouten bij het oplezen van de tijd, zoals .67 als het .76 is. Dat vind ik behoorlijk irritant. Ik vind ook dat Dijkstra een veel prettigere stem heeft om naar te luisteren.

hele bekende fout. Nederlandse taal is wat dat betreft ook gewoon onlogisch.

Maarja, als je daar zit om cijfers voor te lezen, dan mag er wel verwacht worden dat je het goed doet.

Zeg ik als wiskundeleraar die deze fout in de les ook gewoon maakt...
"Meneer, wat bedoelt u nu?"
"Dat wat ik opgeschreven heb"

Helemaal mee eens. En daarnaast valt het regelmatig op dat Erik van Dijk nog steeds tekort komt in inzicht in wat er op de baan tijdens de rit gebeurt en foutieve reacties geeft op wat er op dat moment gebeurt, binnenbaan en buitenbaan door elkaar haalt, aangeeft dat een schaatser op het laatse rechte eind nog kansen heeft, terwijl als je goed oplet voor de laatse bocht al aan kan zien komen dat de beslissing al gevallen is etc. Gelukkig is er in zulke gevallen Martin Hersman die hem dan corrigeert. En als Hersman een belangrijke ontwikkeling in een rit aangeeft, papegaait hij het vaak na. En dan nog de tijden waar hij veel te vaak fouten in maakt. Het enige waar hij wel goed in is, is alle feiten buiten de rit om over de schaatsers die hij paraat heeft.

Dit is wel een beetje een ding ja, hij doet dat ook echt met een overdreven toon.

Martin Hersman: "24.45, wat een ronde!"
Erik van Dijk: "Vierentwintig vijvenveertig, dit is echt een superronde die De Boo hier rijdt!"

Buiten het gegeven dat ik ook geen fan ben van Erik van Dijk, is dit hierboven gewoon niet waar.

Beide, in koor: ‘24,4!’
Erik van Dijk: ‘Goh wat een geweldige ronde van Jenning de Boo!’

Wellicht heb je even het verkeerde voorbeeld gebruikt, maar deze manier voelt niet fair richting van Dijk.

Ik heb dit ter plekke bedacht in plaats een echt voorbeeld op te zoeken om aan te geven hoe ik het ervaar.

ik snap helemaal dat NOS meer uitzendt dan alleen schaatsen. Best wel logisch.

Maar hoe lang hebben ze nodig na de laatste schansspringer om naar het schaatsen te schakelen?


edit: maar die drone is wel vet fantastisch!

Ik wilde even melden dat ik de reportages met Marijke Groenewoud en Hoolwerf Heiwerken wel mooi vond. In het verleden waren er vaker dit soort items, maar dan meestal met Kramer en Wüst. Hopelijk komend weekend bij de EK weer mooie reportages met Europese toppers.

Wat ik wel wat vreemd vond bij de NK Marathon dat ze deden of Luc ter Haar helemaal uit het niets wint, maar hij is ook wereldkampioen op de skeelers jaren terug met Michel Mulder en Mark Horsten.