NK Marathon (op kunstijs), 1 januari 2022

Als die massastart wat meer rondjes zou duren, dan zouden 'onze' troeven bijna op zeker winnen. Wat waren Schouten en Bergsma enorm sterk zeg. Wat een overmacht!

Toch een tijdje geleden dat ik zulke goede marathonkoersen live op de televisie heb gezien. Meestal zijn nét die wedstrijden te afwachtend of té snel ingericht op een massasprint, maar dit waren mooie sloopkoersen waarbij ondanks het ijs (of juist dóór het ijs) het betere aanvallende werk niet werd geschuwd. Ook de dames verdienen een pluim, want dit seizoen wordt er ongewoon aantrekkelijk gekoerst door de dames (vaak zelfs mooier als bij de heren). Daarnaast begrijpen de dames heel goed dat er één ploeg alleen maar kan verliezen en dat die dus moeten werken: Zaanlander. Dat zagen we al in de finale van de Trachitol Trophy (toen Dul en Verweij echt moesten knokken voor de zege) en dit keer werd ook Schouten flink aan het werk gezet. En je ziet; bij zo'n zware wedstrijd kun je maar zo Groenewoud en Dul kwijt spelen (die vooraf ook al half onverslaanbaar werden geacht). Maar goed, daar spelen het ijs en de wind misschien een grotere rol bij. Hoe dan ook: het damespeloton zet niet alleen fysiek, maar ook zeker tactisch stappen vooruit.

Bij de heren waren de afgelopen paar NK's eigenlijk alleen in de slotfases zenuwslopend spannend. De laatste 2x massasprints (Stroetinga en Hekman) daarvoor een sprint in een grotere kopgroep (Schouten). We moeten terug naar de titel van Bob de Vries op Thialf (2017) voor een koers die van begin tot eind het volgen waard was. De koers van gisteren onthulde vanaf de eerste paar rondjes al de intenties van de andere ploegen: de groene trein van Hoolwerf Heiwerken slopen (ofwel Hoolwerf Plakwerken volgens EJ Kooiman). Die trachten immers van elke koers een gecontroleerde massasprint te maken om zo hun snelle sprinter Evert Hoolwerf uit te spelen. En dat doen ze tot grote irritatie van het peloton al vanaf het begin van de wedstrijd. Daarom regende het continu aanvallen en op enkele keren na was het vooral de groene trein die aan het werk werd gezet. JV ging in de eerste seizoenshelft tot vervelens toe mee in de sprintplannen van Hoolwerf Heiwerken om er vervolgens steeds af gesprint te worden. Logischerwijs stoot je jezelf niet 10x tegen de lamp, zodat ze het dit keer compleet anders aanpakten met veel duo-attaques. Alleen hun sprinters Bart Hoolwerf en Harm Visser hielden zich gedeisd voor de slotfase. Dat kleurde de koers, al was de timing niet altijd even lekker. Zoals Anema langs de kant aangaf: er werd telkens door ploegen in hun eentje aangevallen - geen harmonie met meerdere kleuren pakken = geen succesvolle kopgroep. Die harmonie begon langzamerhand wel te ontstaan nadat steeds meer groenen moegestreden naar de kant moesten en ook El Commandante Crispijn Ariëns duidelijk aan het kraken was. Toen begon ook Bergsma effectieve korte klappen te geven en in de verte begon een kopgroep te lonken. Die ontstond nadat er eindelijk een aanval was met meerdere gelen (JV) en meerdere blauwen (A-ware). Synergie en direct was daar de samenwerking om weg te komen. Toen op het laatste nippertje Bergsma de jump maakte naar de kopgroep (dat was wel bizar mooi gedaan - Ariëns en Jansman probeerden samen nog die jump op te vangen, maar kraakten haast direct) was de kopgroep haast met zekerheid uit het zicht verdwenen. Het peloton was ondertussen na al het aanvalsgeweld echt volledig opgerookt en in duizend stukjes gebroken. Er bleef uiteindelijk slechts 10 man over van het peloton (de kopgroep bestond uit 10 man, waaronder 3 van A-ware en 3 van JV) . Er mag een verdient etiquette van sloopkoers op dit NK worden geplakt.

De finale was - zoals inmiddels genoegzaam bekend - hectisch. Na het afsprinten van de restanten van het peloton voegt Bergsma zich in de bocht voor ploeggenoot Sjoerd den Hertog. Waarschijnlijk om óf van schaduw Bart Hoolwerf af te komen óf om later een kopgroep op te zetten waarin in ieder geval hijzelf en Den Hertog zouden zitten. Bart Hoolwerf probeert zichzelf in de bocht direct tussen Den Hertog en Bergsma te manoeuvreren, maar daar was geen ruimte. Uit de beelden kan ik niets anders opmaken dan dat hij zelf met zijn schaatsen tegen Den Hertog aantikt - die maakt werkelijk geen enkele beweging en rijdt gewoon een cleane bocht. Daarna blijft Hoolwerf gedesillusioneerd liggen. Lang liggen. Hij weet het eigenlijk al: weg NK. Als er een kleine kopgroep is hoeft de finale in principe niet geneutraliseerd te worden (één persoon krijg je snel genoeg aan de kant), maar ik snap de jury uiteindelijk wel. Zeker na de val van Tauber bij de dames. Bergsma vuurde net een serieuze pijl af, maar die aanval wordt zo in de kiem gesmoord. Na de herstart (die met een hoop gescheld en ge-misbaar van Bart Hoolwerf wat grimmig verliep) probeert Bergsma uit pure giftigheid direct weer aan te vallen, maar onmiddellijk wordt hij teruggefloten door Anema. Kalm blijven. Enkele rondjes later wordt Hoolwerf dan toch uit de finale gehaald (als je in de finale na een val gelapt wordt moet je eruit - mogelijk had de jury anders beslist als Hoolwerf inderdaad door een ander was gevloerd). Stoltenborg valt met iets meer dan 5 rondjes te gaan aan en creëert een gat. En dan weet je dat er opeens een man-tegen-man finale is. Harink (ploeggenoot Bergsma) laat op kop van de kopgroep het tempo ietsjes vallen. Bergsma neemt een aanloopje en zwengelt van achteruit op gekende wijze de gaskraan open; aan de kant wordt geschreeuwd (werkelijk iedere MS of marathonrijder weet wie er dan aanvalt) en zjoef. Weg is ie. Het kopgroepje piept en kraakt en Stoltenborg, Bergsma en kort daarna ook Overvoorde mogen uitmaken wat de medailleverdeling gaat worden. Bergsma rijdt in 2-3 rondjes het gat van zo'n 100-150 meter dicht; blijft kenmerkend op een klein gaatje zitten (om Stoltenborg zo te dwingen om op kop hard door te rijden) en plaatst op net iets meer dan 400m te gaan de beslissende demarrage (serieus: zijn vierde demarrage in de laatste 10 ronden van een loeizware wedstrijd - wát een vermogen!). En klaar. Finito. Bergsma kan al juichen op het laatste recht eind. Stoltenborg kijkt achterom en ziet dat hij nog even moet doortrekken voor het zilver, want Overvoorde ruikt bloed. Smaakmaker Stoltenborg verliest met zijn gereden koers wat mij betreft geen goud, maar wint zilver. Overvoorde - altijd goed op de Weissensee - sleept voor één van de kleinste ploegen uit het peloton een dikverdiende bronzen medaille uit het vuur. Ook voor hem een bronzen medaille met een gouden randje. Die ploeg kun je ondertussen al opschrijven voor de periode straks op Zweeds natuurijs, want ze finishen ook nog met meerdere mannen in het peloton. Razend knap, want slechts 20 man reed de wedstrijd uit. Wat kan ik nog meer zeggen over deze zinderende wedstrijd? Dit was echt een finale die nog héél lang zal bijblijven.

Conclusies: Irene en Jorrit zijn echt beestachtig goed. Ze rijden sinds begin november geen marathons meer, gaan volledig het langebaantraject in, het duurwerk wordt langzaam aan steeds minder (zeker te weinig voor dit soort lange marathonwedstrijden), ze hebben nét een zenuwslopend OKT achter de rug en dan staan ze ook nog eens aan de start op puur softijs in Alkmaar met flink wat wind tegen en 100 respectievelijk 150 rondjes op de borden. Vervolgens worden ze echt flink aan het werk gezet door de concurrentie, want iedereen kijkt uiteraard naar hen. Geen probleem: ze pakken allebei een rondje voorsprong en winnen vervolgens ook nog eens op tactisch sterke wijze slopende finales. Het zijn altijd al klasbakken geweest, maar hiermee, in dit seizoen, laten ze echt zien uit wat voor hout ze zijn gesneden.

Vooral Irene is echt een sloopkogel geworden. In de tijden van Schouten/Kleibeuker verliep ieder NK eigenlijk volgens eenzelfde scenario: Kleibeuker houdt het pak op een hoog tempo bij elkaar en Schouten sprint in de finale iedereen eraf. Wat een contrast is dit dan. Zelf de meest actieve aanvaller zijn, de verantwoordelijkheid van een mooie koers in handen nemen (je moet dit immers aan de tv en aan een nieuw kijkerspubliek verkopen) en het dan ook machtig in de sprint afmaken. Klasse.

Overigens een kleine opmerking: laat de NOS Kooiman vaker uitnodigen bij marathonwedstrijden (of zelfs MS-wedstrijden). Goed koersinzicht, reëel, kent de rijders, heeft bij meerdere grote ploegen gezeten (zo zeker niet te gekleurd) en is vrij vermakelijk in zijn commentaar. Het komt niet zo vaak voor dat een heren marathon helder zonder verwarring wordt verslagen (Herbert begon al licht in paniek te raken toen de kopgroep enkele achterblijvers inhaalde). Dat dit gisteren niet het geval was komt m.i. voor een groot deel dankzij oplettend co-commentaar van Kooiman.